De scholen gaan weer beginnen: 'Het is spannend, maar we staan te popelen'

Maar voor het zover is, moeten er veel vragen worden beantwoord. Hoe delen we de week in? Hebben we wel genoeg onderwijzend personeel dat voor de klas kan en wil staan? Hoe zorgen we dat leerkrachten afstand tot elkaar en de kinderen houden? Wat worden de looprichtingen? Hoe gaan we om met ouders? Stuk voor stuk zaken waarvoor schoolbestuurders de afgelopen tijd een oplossing hebben proberen te vinden.

De meeste scholen kiezen ervoor om hun kinderen twee volle dagen naar school te laten gaan in plaats van vier halve dagen, terwijl vier halve dagen vanuit onderwijskundig perspectief wellicht beter is.

‘Maar de gezondheidsrisico’s worden daarmee ook groter’, zegt schoolbestuurder Geert Bijleveld van Marenland (21 scholen). ‘Je krijgt namelijk meer verkeersstromen binnen de school, waardoor de kans op besmetting toeneemt.’

Gezondheid en veiligheid staat voorop, zo is het standpunt. Bijleveld vindt medestanders bij andere scholenkoepels zoals Quadraten (36 scholen) en Noordkwartier (10 scholen).

‘Twee hele dagen naar school zorgt voor zo weinig mogelijk wisselingen in school en het scheelt ook in de schoonmaak’, zegt Henk Huberts van Noordkwartier. ‘Dit is het beste om de verspreiding van het virus tegen te gaan. Vier halve dagen naar school gaan was geen optie bij ons.’

Bij Primenius (34 scholen in Groningen en Drenthe) komen beide varianten voor, zegt bestuurder Bejanne Hobert. De stelregel blijft hoe dan ook dat de helft van de kinderen tegelijkertijd aanwezig mag zijn, maar de lokale schooldirecties bepalen de invulling.

‘De regionale situatie is bij onze scholen heel verschillend’, zegt Hobert. Liefst 150 kilometer scheidt de twee verst uit elkaar liggende scholen. ‘Maar soms zitten we ook met meerdere scholen in een gebouw, zoals in Uithuizen. Daar zijn drie scholen in een gebouw. Het zou raar zijn als we daar niet gezamenlijk optrekken. De schooldirecties overleggen met de medezeggenschapsraad en samen komen ze er tot nu toe uit.’

In het geval er gedurende de dag wisselingen zijn op scholen, is er wel extra aandacht voor schoonmaak en hygiëne, benadrukt Hobert.

Een ruime meerderheid van het onderwijzend personeel staat maandag weer voor de klas, maar dat geldt dus niet voor iedereen. Zoals bij Quadraten, waar zo’n zevenhonderd mensen werken. Vijfhonderd hebben een onderwijsfunctie. ‘Bij ons hebben 38 leerkrachten aangegeven dat ze door onderliggende gezondheidsproblemen bij henzelf of een gezinslid niet voor de klas kunnen staan’, zegt Wilma Drenth van Quadraten.

Of iemand wel of niet voor de klas gaat staan, gebeurt bij Quadraten in overleg met de directeur van de desbetreffende school. De bedrijfsarts adviseert daarin. ‘Er is geen dwang’, zegt Drenth. ‘We proberen altijd een oplossing te vinden.’

Bij Noordkwartier is de stelregel: bij twijfel niet doen. ‘Behoor je tot een risicogroep, dan sta je niet voor de klas’, zegt Huberts. Zelfs als iemand dat graag wil. ‘Dat komt het onderwijs dan ook niet ten goede.’

De medewerkers die maandag niet voor de klas gaan staan, blijven vooralsnog vanuit huis werken. ‘Zij blijven beschikbaar voor onderwijs op afstand, voor het maken en analyseren van toetsen of voor het schrijven van schoolplannen’, vertelt Bejanne Hobert van Primenius.

Zij geeft aan dat ze het bij Primenius allemaal gaan redden qua bezetting. ‘Maar wat wel heel complex is, is het combineren van de noodopvang voor kinderen met ouders in vitale beroepen, het opvangen van kwetsbare kinderen en weer les geven in de klas’, zegt ze. ‘Het gaat wel lukken, maar ik denk niet dat Nederland zich voldoende bewust is van wat van ons wordt gevraagd.’

Drenth (Quadraten) daarover: ‘Het wordt er niet eenvoudiger op. Het is een verschrikkelijk ingewikkelde puzzel.’

In de lokalen hoeven kinderen geen anderhalve meter afstand tot elkaar te houden. Van leerkrachten onderling wordt dat wel gevraagd, maar zij moeten eigenlijk ook anderhalve meter afstand houden van kinderen. Dat wordt nog een flinke uitdaging, denken de schoolbestuurders.

‘Anderhalve meter afstand houden van de kinderen is niet altijd mogelijk’, zegt Drenth. Zeker niet bij de jongste kinderen. En wat doe je als een kind is gevallen en getroost wil worden? Dan leg je toch even een arm over de schouder. Als je dat niet doet, dan raakt het kind misschien wel meer beschadigd. Die kans is groter dan de kans op het overdragen van corona.’

Maandag zal ook blijken hoeveel kinderen daadwerkelijk naar school worden gebracht. Niet elke ouder wil zijn of haar kind nu meteen op school hebben. ‘Maar ik verwacht dat het echt om een enkeling gaat’, zegt Huberts van Noordkwartier. ‘We gaan het maandag zien.’

De scholen kiezen ervoor om niet meteen streng op te treden. ‘We registreren het, maar melden laten we achterwege’, zegt Huberts. ‘Soms is er ook een gegronde reden om niet naar school te gaan.’

Bij Primenius denken ze er net zo over. ‘Wij registreren het alleen in ons systeem’, zegt Hobert. ‘We benaderen niet actief de leerplichtambtenaar. Het is de verantwoordelijkheid van de ouders.’ Huberts: ‘Het grote dilemma zit hem erin dat we onze leerkrachten maar een keer kunnen inzetten. Als ze voor de klas staan, dan kunnen ze niet aan afstandsonderwijs doen.’

De ouders die hun kinderen wel naar school brengen, weten een ding in ieder geval wel: zij zijn zelf niet welkom op school. ‘Ze komen bij ons niet in de school of op het schoolplein’, zegt Hobert.

‘We weten niet precies hoe het gaat, maar we hebben er absoluut zin in om de kinderen weer te zien en te spreken’, zegt Huberts. ‘Dat is de mooiste vorm van onderwijs. Het is spannend, maar we staan te popelen.’